Michelle van Dijk

Een Duitse studente logeerde bij mij. Ze zat aan mijn bar en we hadden het over de liefde. Zij wilde even geen relatie, zei ze. ‘Freedom and love don’t go well together.’

‘Het andere huis’ is een verhaal van Margaret Atwood. Het staat in de bundel Moreel verval. Ik vond het verhaal zo briljant, dus ik las het nog een keer en nog een keer, ik dacht ‘Ik moet er iets over schrijven’, dus ik las het verhaal nog een keer om het te analyseren. Maar ik hoef het niet te analyseren, ontdekte ik, ik vind het zo goed omdat het verhaal, de situatie, de hoofdpersoon, omdat alles zo herkenbaar is – maar dat is niet echt een briljante literaire analyse. Of wel? Als blanke mannen werk van andere blanke mannen de hemel in prijzen, dan is dat misschien ook en vooral omdat die boeken over hun wereld gaan, vanuit hun perspectief geschreven zijn…

In het verhaal beschrijft een ik-persoon hoe ze gedurende een periode in haar leven vaak verhuisde, hoe ze alleen was, hoe ze van  stad naar stad ging, hoe ze mannen verliet zodra ze zich ‘zelfs maar twee tandenborstels voor kon stellen, naast elkaar op het planchet, gevangen, roerloos, verslapt elkaar gezelschap houdend’. Ze is dan wel eens bang om alleen over te blijven, maar: ‘tijdens mijn meer rebelse momenten vroeg ik me af waarom het me iets kon schelen dat ik Noachs ark van het stelletjesdom – in feite een veredelde dierentuin met sloten op de hokken en veevoer dat op vaste tijden werd verstrekt – had gemist.’
Steeds weer woont ze in een ander huis met bij elkaar geraapte meubels, dozen boeken, mannen die toevallig langskomen en niemand die blijft; dat is het leven in het andere huis. 

In dit appartement, eindelijk bevrijd van de ogen van huisgenoten en ver van de gedachtestralen die mijn ouders uitzonden, doorliep ik mijn meest extreme versies van in of uit, ja of nee, blijven of gaan, hoog of laag, alleen of samen,verrukking en wanhoop. De ene dag vloog ik hoog boven de wolken, dronken van vage vooruitzichten; de volgende dag zat ik tot in mijn oren in de modder, terneergeslagen en katerig door de moglijkheden van het hier en nu.

En dan, als ze later oud en al lang gelukkig met iemand is, dan droomt ze nog wel eens van het andere huis. Het huis is steeds anders, maar het gevoel is hetzelfde: voor altijd alleen. En als ze wakker wordt, is steeds weer de vraag of ze droomde over iets dat gebeurd is, of over iets dat voor altijd deel van haar zal zijn – of het andere huis haar in de toekomst nog wacht.

Elke zin klopt. Het plaatje is compleet. ‘Ik zette een prima imitatie van een competente jonge vrouw neer.’

De Duitse studente ging mee de stad in. Ze praatte met een paar mensen, maar ze verveelde zich, of ze was moe, ze wilde naar huis. ‘Okay, let’s go home,’ zeiden we, maar op het moment dat ik echt wilde vertrekken, stond ze met iemand te zoenen.

‘Are you sure you want to go?’ vroeg ik.

Ja hoor. Dat wist ze wel zeker.