Michelle van Dijk

Het kan geen toeval zijn: op de rechterpagina van de Volkskrant van vandaag klaagt iemand in een ingezonden brief over te veel seks in de film Alleen maar nette mensen met het kijkersadvies van boven de 12, terwijl op de linkerpagina Aleid Truijens vertelt over vieze mannen in de jaren zeventig die het met kleine meisjes deden die geen nee durfden te zeggen want in die tijd was iedereen blij en geil. Oftewel: wat is er toch gebeurd dat een moeder van tieners anno nu (die moeder zal een jaar of veertig zijn?) wegloopt uit de bioscoopzaal vanwege de seksscènes (heeft ze het boek niet gelezen? heeft ze Turks Fruit nooit gezien? kijkt ze wel eens tv, MTV?) terwijl in haar jonge jaren iedereen maar z’n gang ging, ‘ook in de jongerensoos en op garagefeestjes’ (Truijens).

Garagefeestjes? Klinkt als kelderboxen, klinkt als Alleen maar nette mensen, het boek waarin juist de ouders van die vorige generatie zich zo verzetten tegen hun zoon die op exotische borsten-billenvrouwen valt. En wat was het commentaar op boek en film? Juist, dat er een stereotype werd neergezet van de Surinaamse/Antilliaanse vrouwen, het type dat schrijvers alleen als seksbeest een plekje willen geven in de Nederlandse literatuur, in de kelderboxen van de Nederlandse literatuur, kun je dan heel flauw zeggen.

Kortom: seks in het dagelijks leven (in kunst & literatuur) is een alledaags en levensbelangrijk onderdeel van tieners, twintigers en dan worden we nette mensen en keuren we dingen af (de ‘seksualisering van de samenleving’, pornoficatie, iew!). De hypocrisie van het ouderschap, oftewel: een hele normale circle of life. Maar dít zijn wel verschillende zaken: dat wat er daadwerkelijk gebeurt tussen vieze mannen en meisjes die iets niet willen; en de verbeelding daarvan – als spiegel van de samenleving, als ironische schets, als cynisch tijdsbeeld, als kritisch spugen op alles wat mis is – dat doet er niet toe, in kunst en literatuur. Als er iets mis is met seks, dan is er iets mis met ongewenste seks tussen mensen, en veel minder met de verwoording of verbeelding ervan; die kan je iets leren, je aan het denken zetten, je opwinden, je doen walgen, wat dan ook, maar je krijgt er geen SOA’s van. Ik zeg niet dat de verbeelding van bijvoorbeeld het exotisch-erotische stereotype niet slecht, niet stigmatiserend is; maar het is niet de oorzaak van verkrachtingen, misbruik, gebruik, het is de weergave ervan.

De ouder van de ingezonden brief heeft het hoe dan ook ervaren als shocktherapie: Ik had mijn kinderen deze beelden willen besparen. Het is alsof iemand anders dan de ouders zelf het kind vertellen dat Sinterklaas niet bestaat. Mogen ouders en kinderen alsjeblieft zelf hun tempo hierin bepalen? Oooh. Dus ouders bepalen het tempo waarin hun kinderen seks ontdekken. Wauw. Dat is mooi. Net als in de jaren zeventig, zeker. Maar de vergelijking gaat mank: Sinterklaas, dat zijn eigenlijk de ouders. Die kopen de cadeaus in. Dat leer je dus ook van je ouders. Maar seks, dat zijn niet je ouders. Dat leer je dus ook niet van je ouders. Ik zou ook in shock zijn als ik heftige seksscènes moest kijken met mijn moeder erbij, maar als ik anno 2012 een puber was, had ik al lang het een en ander ontdekt in de online kelderboxen van deze tijd.

Ook in de Volkskrant, maar dan zaterdag, was een opiniestuk van Linda Duits te lezen: ‘Leg over seks geen normen op’. Ze pleit voor seksuele diversiteitslessen en I couldn’t agree more – maar vast en zeker zijn er ouders die liever zelf het tempo bepalen. Ik hoop niet de ouders van mijn 4H-klas; zij hebben dit artikel vandaag gelezen en geanalyseerd. Er werd wat gegiecheld – het is altijd grappig als je hardop ‘slet’ mag zeggen in de klas (‘slet is het kernwoord!’) – maar er is niemand voor het einde van de les naar buiten gelopen.