Michelle van Dijk

Wat moet een mens anders doen in de vakantie dan lezen?

Bij de voordeur beneden zitten Hassan en Ida. Ze lezen de folders die een van de portiekbewoners altijd direct uit zijn postvakje op de grond gooit. Hassan heeft de folder van de Mediamarkt en houdt die dicht tegen zijn gezicht.

‘Waar is je bril, Hassan?’ vraag ik.

‘Stuk,’ zegt hij.

‘Kun je dan nog wat zien?’ vraag ik.

‘Ja hoor,’ zegt hij. Ik lees ook wel eens een boek zo, in bed, dichtbij mijn rechteroog.

Dan roept hij uit: ‘Deze computer is maar 23 euro!’ Mijn vriend wijst hem op de kleine lettertjes: ‘Per maand. En dat moet je twee jaar betalen. Dus 24 maanden. Dus 24 x 23 euro. Dat is…’

‘… heel duur,’ zuchten de kinderen.

‘Heb je ook Zomerschool, Hassan?’ vragen we, want we weten dat hij extra scholing heeft omdat hij nog niet zo lang in Nederland woont. ‘Neeeee, lekker lang vakantie,’ zegt hij.

Wij houden hem in de gaten, onze buurjongen. Wij zijn nu eenmaal politiek correcte linkse blije multiculti-mensen (oké, dat ben ik in ieder geval) en we gunnen deze jongen, behulpzaam, leergierig, altijd blij, een mooie toekomst. Ik heb zijn moeder, die via de computer Nederlands leert en ondertussen steeds stiekem zwanger wordt – ik mag dan wel blij en multiculti denken, maar ik zie die zwangerschappen niet door haar hidjab heen, dus ik schrik elke keer weer als ze ineens met een Maxicosi loopt – al eens een stapel kinderboeken gegeven, want ik zie Hassan altijd voor de tv zitten. Misschien moet ik niet te kritisch zijn. Hij kijkt naar Nederlandse programma’s…?

Goed nieuws: met de Vakantiebieb-app zijn deze zomer al 300.000 jeugdboeken gedownload. Oké, je weet niet of de kinderen die boeken ook lezen. Je weet niet wie de bestanden hebben gedownload, de ouders of de kinderen. Het lijkt goed nieuws. Je zou ook kunnen zeggen: de bibliotheken in Nederland proberen op digitale wijze goed te maken wat eigenlijk helemaal niet zo goed gaat: de toegankelijkheid van de openbare bibliotheek is namelijk steeds beperkter. Ja, openbare staat cursief, want openbaar betekent namelijk ‘voor iedereen toegankelijk’. Maar ik zie Hassan nog niet naar de bibliotheek gaan nu de wijkbieb er niet meer is en ik geloof niet dat zijn moeder Het leven van een loser al voor hem heeft gedownload op zijn iPad.

Ik kwam ook vaak in de wijkbieb, het Oude Noorden. Die is nu een jaartje gesloten, geloof ik. De vestiging was op loopafstand, dus ik liep er met de kinderen naartoe. De kinderen lieten zich vallen bij de strips, ik kon rustig romans uitzoeken, alles op de begane grond. Buurtkinderen kwamen er ook wel zonder hun ouders. Ze kwamen met briefjes bij de bibliothecaresse: ‘Ik zoek …’ en de dames hielpen hen, lieten zien hoe je een boek opzoekt, hoe je een boek kiest voor de leeslijst, in welke kast het dan stond. We gaan ook graag naar het centrum, maar dan moet je de tram pakken of de stad in fietsen. Dat zie ik de meeste kinderen nog niet alleen doen.

Oh trouwens, ik was laatst in de Centrale. Ik zag er twee beveiligers. Eén vertelde kinderen op de begane grond dat ze rustig moesten doen, ‘het is wel een bibliotheek’. Op de begane grond heb je de discotheek, het Uitbureau, een café, een schaakbord, een tentoonstelling en heel veel mensen, maar oké, het is een bibliotheek. De andere beveiliger liep zenuwachtig heen en weer tussen de derde en vijfde verdieping. Het viel mij zo op omdat ik op die verdiepingen geen gewone medewerker van de bibliotheek kon vinden. Geen mevrouw die mij kon helpen, ‘ik zoek …’. Ik zocht namelijk een documentaire-strip, in het Engels, doet er verder niet toe, onvindbaar. Na een kwartier gaf ik het op. Er was niemand. Nergens niet. Ik werd er treurig van. Meer beveiligers dan bibliotheekmedewerkers. Meer apps dan boeken. Wat een armoe.

In 2011 schreef ik ook over het sluiten van bibliotheken.