Link(s)e leraren

Gepost op door michellevandijk

Dit is het werk van een leraar: je draait 27 lessen per week, dat kunnen bijvoorbeeld 250 leerlingen zijn in 9 klassen Nederlands en voor elke les heb je 25 minuten tijd voor voorbereiding én nakijkwerk. Nakijkwerk betekent in de piekweken 200 toetsen x 15 minuten (behalve voor die ene leerling die poppetjes tekende), in andere weken niets. Voorbereiding betekent dat je de dodelijk saaie theorie – ‘een cirkelredenering is een redenering waarbij standpunt en argument gelijk zijn, waardoor je, als het ware, in een cirkel redeneert’ – toepast op levendige, actuele voorbeelden, want ‘deze auto is heel mooi omdat hij er zo mooi uitziet’ is weliswaar een erg duidelijk voorbeeld, maar het is te simplistisch en kleuterachtig voor eindexamenleerlingen, dus je haalt mooie voorbeelden uit de politiek, je leest de krant elke dag, je kijkt het journaal en DWDD en verrek, je twittert ook nog wat, zo vind je nog meer mooie voorbeelden – en vergeet niet dat je ook nog recente romans moet lezen, want je kunt niet elke literatuurles weer over Max Havelaar beginnen en laten we eerlijk zijn, dat wil ook helemaal niemand.

(Al deze voorbereiding mag je niet als deskundigheidsbevordering tellen in het lerarenregister dat toch niet/wel/niet/wel belangrijk is voor behoud van je baan, of voor je baas, want die vindt dat alleen georganiseerde cursussen en conferenties en workshops tellen, niet jouw thuiswerk.) Thuis maak je trouwens ook nog toetsen en opdrachten, natuurlijk kun je online mooie opdrachten vinden, maar dat kunnen je leerlingen ook, dus je haalt inspiratie uit het nieuws en uit je vakkennis en zo bedenk je elke week weer, elke les weer, nieuwe dingen om met je leerlingen te delen, 27 x 40 x per jaar.

Ik weet dat jullie allemaal de tel zijn kwijtgeraakt bij de uren en weken en lessen. Probeer dan nu eens te bedenken hoeveel zinnen leraren uitspreken, hoeveel presentaties zij dagelijks houden.

En dan pakt Thierry Baudet één alinea uit een toets die je ontworpen hebt en hij stuurt de trollen op je af.

Wij zijn geen politici. Wij hebben geen assistenten die alles voor ons uitzoeken. Wij hebben geen speechschrijvers die de woorden voor ons wegen. Geen spindoctors die ons de frames van de dag influisteren.

Wij werken met alle leerlingen gericht aan hun leerdoelen. En om die te bereiken, zorgen we voor een veilig klimaat voor iedereen. Dat is wat we doen. Ondertussen zijn we ook nog steeds mensen.

Leraren zijn vaak linkse mensen, zegt men dan. (Die mensen moeten dat probleem natuurlijk eerst maar eens oplossen door zelf les te gaan geven.) Volgens sommigen kiezen linkse mensen vaker voor het onderwijs. Volgens anderen word je links door het onderwijs. Ik kan alleen voor mezelf spreken. In het onderwijs vind ik het onmogelijk om níet te werken vanuit kansengelijkheid. Dus ik vind het onmogelijk om uit te gaan van ‘je moet je invechten’, zoals Rutte zei, want hij accepteerde daarmee dat er een elite is die anderen in eerste instantie uitsluit… en uitsluiting hoort niet, mág niet in een klaslokaal. Ik denk dat het moeilijk is om alle leerlingen een veilig klimaat te bieden als je eigenlijk vindt dat moslims hier niet thuishoren. Ik denk net zo goed dat het moeilijk is om leerlingen een veilig klimaat te bieden als je vindt dat alle PVV-stemmers dom zijn. Maar ik weet ook wel dat een politieke identiteit geen simpel vaststaand gegeven is, dat iemand die op Rutte gestemd heeft, het nog niet in elke zin met hem eens is.

Nuance: erg belangrijk, als je leraar Nederlands bent.

De echte vraag is: wat boeit het? Doet het ertoe dat leraren vaker GroenLinks stemmen dan VVD?

Nee,  zolang er een veilig klimaat is voor alle leerlingen waarin de leerdoelen bereikt worden; zolang iedereen zichzelf mag zijn; en zolang iedereen leert om voor zichzelf te denken.

Is het zo simpel? Ja, het is zo simpel.

Bij Nederlands pak ik een leerdoel uit het vwo-examenprogramma: leerlingen moeten leren relevante informatie te verzamelen en verwerken en deze adequaat te presenteren. Bij het verzamelen en verwerken van informatie hoort dat je verder kijkt dan wat je docent je vertelt; verder dan wat je ouders thuis zeggen of je vrienden op straat; verder dan één stukje van een artikel dat toevallig heel vaak gedeeld werd op Twitter. Bij het adequaat presenteren hoort dat je de aandacht van de lezer trekt en dat je je verhaal in heldere taal, goed gestructureerd presenteert. Je schat in of jouw doelgroep ironie begrijpt; je schat in of je in jouw artikel moet uitleggen wat voor partij Forum voor Democratie is. Een van je andere leerdoelen is overigens dat je drogredenen herkent en dat je betogende teksten beoordeelt op aanvaardbaarheid. Dus zelfs als een docent in een opdracht ongenuanceerd stellingen dropt alsof hij een anonieme reaguurder op internet is, dan is het de uitdaging voor de vwo’er om de handschoen op te pakken en een genuanceerd, onderbouwd artikel te schrijven vanuit zelfgekozen perspectief.

Mag een docent dan in de klas alles zeggen, roepen en schrijven, om te testen of zijn leerlingen kritisch denken? Nee, want dan is de klas geen veilige plek meer. Alle vormen van discriminatie zijn uit den boze. Die grens is simpel. Zodra je je negatief over anderen uitlaat, begeef je je op glad ijs. Een leerling kan denken dat zijn ideeën er niet mogen zijn. Daar is iets mis mee.

Maar het is zinloos je persoonlijkheid en politieke kleur te verbergen. Ze hebben het toch wel door, nog voordat je staat te stamelen omdat je niet weet of je nou wel of niet moet antwoorden op welke partij je hebt gestemd. Leerlingen brengen drie uur per week met je door. Ik denk dat er opa’s en oma’s zijn die het met minder aandacht moeten doen. Je persoonlijkheid is altijd op de achtergrond zichtbaar.

En mag een docent buiten de klas alles zeggen, roepen en schrijven? Platte beledigingen aan het adres van volksvertegenwoordigers? Vrouwonvriendelijk gereutel? Niet verstandig, maar ook niet verboden, denk ik. Demonstreren met de antifa of Pegida? Nee. Deze advocaten leggen het uit met een praktijkvoorbeeld.

Nog even over framen, iets wat we tegenwoordig ook in de lessen Nederlands behandelen. In de Twitter-discussies die wel eens over linkse leraren ontstaan, dus ook die over Thierry’s witte mannen (de gewraakte zin, de rest was niet zo spannend), wordt al snel geroepen dat de arme kindertjes geïndoctrineerd worden. Zo’n woord laten vallen, dat is dus een frame. Ik wil dat frame nadrukkelijk verwerpen. Om te indoctrineren, manipuleer je alles wat je vertelt. Alles is systematisch eenzijdig hetzelfde en je doel is dat deze boodschap kritiekloos geaccepteerd wordt – de kracht van herhaling. Dan hebben we het niet over één alinea in alle lessen, opdrachten en uitspraken van een docent in zijn klaslokaal.

Politici moeten hun woorden wegen en indoctrinatie is hier niet aan de orde. Toch koos Baudet dat woord wel – en dat vind ik dus kwalijker dan de ene overdrijving die de docent in kwestie in een opdracht van 2 A4’tjes noteerde.

Baudet wil ook weten hoe groot dit probleem echt is. Hij heeft scholieren opgeroepen alle voorbeelden te melden waarin zijn partij negatief in beeld komt. Het was beter geweest als hij die scholieren had opgeroepen hun docenten en schoolleiding hierop aan te spreken. Je mag Thierry natuurlijk niet vergelijken met politieke bestuurders van totalitaire staten waar ook uitspraken en politieke voorkeuren van leraren geklikt werden zodat ze ontslagen konden worden. Dus dat doe ik niet.

Maar voor leerlingen en ouders en ook voor leraren zelf is het wel belangrijk om daar even bij stil te staan: als je vindt dat een leraar met zijn uitspraken het klaslokaal minder veilig maakt, dan mag je dat zeker melden. Niet bij politici. Dat is een beetje gek. En niet zo effectief. Meld het bij je eigen school. Daar hoort het. Daar kan er ook iets aan gedaan worden. Internettrollen komen je niet helpen in de klas.

 

Dit artikel is doorgeplaatst op Joop.nl en Sargasso. Een bewerkte, kortere versie verscheen bij NRC.

39 reacties op ‘Link(s)e leraren’

  1. Verdeel en heers!

    Zo werkt de elitaire macht, als ook hun politieke vertegenwoordigers. En sorry, onbedoeld doet ons huidig onderwijs hier aan mee: wedijveren.
    Wie niet mee kan werkt als “slaaf” voor hun alles vernietigende commercie, hebzucht, lees; geld!
    Wie helemaal niet mee kan, valt af.

    Ze zijn als de dood voor een andere eendracht (maakt macht).

    Like

    Beantwoorden

  3. Beste Michelle,
    Las je stuk in een oude NRC.Ben het er grotendeels wel mee eens maar trof toch nog een merkwaardige politiek correcte vraag met antwoord aan, namelijk: ‘Demonstreren met de antifa of Pegida? Nee ( in NRC stond trouwens: Dat gaat te ver)’. Het over één kam scheren van twee groeperingen met totaal andere intenties en doelstellingen is in veel media gemeengoed geworden. Gevolg van dergelijke uitspraken is vaak dat er dan ook verder niet meer wordt nagedacht; beiden zijn extreem, mag niet, klaar. Vreemd dat je voor vrouwonvriendelijk gereutel meer ruimte geeft, ‘want is niet verboden’. Antifa zijn- er zijn trouwens veel vooroordelen over deze gemêleerde groep- is volgens mij ook niet verboden, toch? Gaat Naomi Klein te ver? Ik ken trouwens leraren die ook antifa zijn? Gaan zij per definitie te ver?
    Ik heb op mijn 15-de op een braaf christelijk schooltje prima geschiedenisles gehad van een docent die op de PSP stemde en ook antifascist was. Ja, het was, met ook nog eens veel didactische experimenten, veilig bij hem in de klas. Dus je durfde ook van alles te vragen. Als hij iets over de VVD moest zeggen kwam het wel een beetje uit zijn tenen merkten we. Hij zie dan: “De VVD is een nette partij”. Bij die stelling heb ik trouwens nu wel mijn bedenkingen. Het meest bijgebleven zijn zijn betogen over de processen over het sluimerende fascisme met een kleine ‘f’ voorafgaande aan het Fascisme met een grote ‘F’. Ik mag hopen dat er nog dat soort geschiedenislessen worden gegeven. Dat zijn vast andere geschiedenislessen dan die van Mark Rutte. Politici mogen natuurlijk wel les geven maar of ze je helpen is zelfs binnen een klaslokaal maar de vraag!
    Vriendelijke groet,
    Sjoerd (ook antifa).

    Like

    Beantwoorden

  4. Misschien kun je je leerlingen uitleggen wat een stropop redenering is, kun je heel handig bovenstaand artikel gebruiken om dat toe te lichten.

    Like

    Beantwoorden
  6. Pingback: Politiek, media en het klaslokaal | Natuurlijk

  17. Zoveel bijval en zoveel retweets op Twitter!
    Maar na een paar dagen zijn die weer naar de achtergrond verdwenen vanwege de volle timeline.
    Daarom toch even “old school” hier onder je weblog ook mijn reactie:
    Wat een geweldig stuk Michelle, recht vanuit het hart geschreven!

    Like

    Beantwoorden

  18. Michelle, dank voor een fantastisch passievol geschreven stuk over het moeilijke en niet altijd even gewaardeerd vak van leraar. Helaas is de nuance op internet en zeker op Twitter vaak ver te zoeken. Niettemin weet ik uit eigen ervaring dat je als leerling ‘afgemaakt’ kunt worden als je je probeert te onttrekken aan de groepsdruk in de klas en de dominante mening van een leraar. Ik betwijfel of een stap naar de decaan of directie zoden aan de dijk zet.

    Like

    Beantwoorden

  19. Heerlijk om te lezen en bijzonder herkenbaar – inderdaad al een tijdje docent en ook nog in hartje Rotterdam. Waar veiligheid in de klas ” bevochten” moet worden…
    Dank je wel

    Dico

    Like

    Beantwoorden

  27. Uw verhaal lijkt heel genuanceerd, maar in de dagelijkse praktijk van het onderwijs voelen leerlingen zich vaak niet veilig genoeg om een afwijkende mening te uiten. Ik heb vier kinderen grootgebracht, zelf jaren in het onderwijs gewerkt, en ik werk nu nog in de huiswerkbegeleiding. Ik weet dus echt wel waarover ik het heb. Leerlingen die kritisch zijn over immigratie of de EU worden maar al te vaak weggezet als xenofoob of racist, misschien niet door u, maar wel door veel van uw collega’s. Ik kan me nauwelijks voorstellen dat u daar nooit iets van gemerkt hebt.

    Like

    Beantwoorden

      1. Dat is nu juist het probleem. Leerlingen voelen zich geïntimideerd, er is namelijk sprake van een ongelijke verhouding. En dus zwijgen ze op school en komen hooguit thuis de frustraties eruit. Of ze gaan (begrijpelijk) mee in het groepsdenken. Het lijkt mij goed dat dit eens breder besproken wordt.

        Like

        Beantwoorden

  28. Mag ik hem uitprinten in morgen in de teamkamer van mijn school hangen? ik word erg blij van dit verhaal (en erg boos van de reden waarom het geschreven diende te worden).

    Like

    Beantwoorden

  31. Goed verhaal. Met algemene strekking geheel eens. Maar ik vind dat je wel erg gemakkelijk over de casus Ivar Gierveld heen loopt. “Als het aan Baudet ligt, moeten we naar een Nederland waarin slechts enkele witte mannen de macht hebben.” (Citaat uit zijn schrijfopdracht)
    Dat is wel een hele nare frame, zonder ironie of relativering.

    Like

    Beantwoorden

Plaats een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te bestrijden. Ontdek hoe de data van je reactie verwerkt wordt.