Ik vroeg ernaar bij de boekhandel, ‘het nieuwe boek van Marja Pruis’. De titel wist ik niet. De man van de boekwinkel zocht het voor me op, het was nog niet verkrijgbaar. ‘Zal ik er één apart leggen?’ Ik knikte en hij maakte een aantekening, mompelde duidelijk hoorbaar ‘Kus me’, maar ik ging er niet op in. De titel is niet het enige mooie aan dit boek. De cover is ook werkelijk geweldig. Het is zo’n boek dat je alleen al vanwege de cover zou kopen. Maar gelukkig is de inhoud ook goed.
Ik weet niet of ik Marja Pruis zou willen zijn, ook al ben ik het heel erg vaak met haar eens; ja, ik zou graag boeken schrijven zoals zij. Of recensies. Maar allebei? Dat lijkt me verdraaid lastig. Misschien valt het wel mee, maar in Kus me, straf me weet ze in ieder geval de schrijver en de lezer in haar te verenigen, de kritische lezer en de onzekere schrijver bovendien, wat fascinerend is. Zie ook dit stukje van Elke Geurts.
Het hoofdstuk ‘Gelukkige vrouwen schrijven niet’ heeft aandacht voor vrouwen in de literatuurgeschiedenis en de vraag: bestaat er zoiets als een vrouwelijke schrijfstijl? Haar conclusie lijkt te zijn dat er vooral van mannen en vrouwen verwacht wordt dat ze een bepaalde schrijfstijl hanteren en dat schrijvers daarop beoordeeld worden: ‘Schrijft een man over zijn gezinsleven, dan is het fascinerend. Doet een vrouw hetzelfde, dan wordt haar kortzichtigheid verweten, of een preoccupatie met persoonlijke wissewasjes.’ Overigens is deze conclusie scherp, maar niet echt een verwijt; Pruis maakt van haar boek geen pamflet.
Het mooist vond ik de hoofdstukken ‘Schrijvende moeders’, omdat deze hoofdstukken doen wat ik wil van zo’n boek over boeken; ze zorgen ervoor dat ik zelf meer boeken op mijn leeslijst zet. Zelfportret als legkaart van Hella Haasse bijvoorbeeld, en het werk van Alice Munro (waar ik nog niets van gelezen heb). Het is de frustratie van elke lezer en schrijver dat je nooit genoeg gelezen hebt. Dit boek is daarom jaloersmakend, want weer blijken er heel veel boeken te zijn die je nog moet lezen en weer is er iemand die ze zomaar uit haar mouw schudt, die vanuit breed perspectief van alles weet te noemen, overal literatuur bij heeft en alles op z’n plaats laat vallen. Oh ja, er staat ook nog fictie in, zoals het verhaal dat je hier ook gratis kunt beluisteren. Een heel fijn boek dus.
Michelle van Dijk, 19 februari 2011
Michelle van Dijk 