Michelle van Dijk

1

Als moeder, schrijver en leraar Nederlands heb ik al jaren een simpele droom voor het onderwijs: geef elk kind één keer per jaar een goed boek cadeau. (Of twee.)

Weg met het Made-in-China-plastic dat ze met Sinterklaas krijgen, weg met de stichtelijke geschenken met Kerst (op Bijzondere scholen, weetuwel), de bedankcadeautjes voor ouders (kaarsjes en magneetjes), de verjaardagscadeaus voor de juffen (laatste ronde was € 6,- per kind, de twee juffen kregen dus beide cadeaus ter waarde van €90,- of een moeder kon eindelijk een nieuw paar Uggs kopen, wie zal het zeggen) en andere gekke cadeautjes die juffen aan kinderen, kinderen aan juffen, juffen aan ouders, ouders aan juffen geven. Geef ze iets leuks, geef ze iets nuttigs, geef ze een boek.

Een boek? Dat is zoooo duur! Kijk nou. Bij de Action heb je 24 plastic dinofiguurtjes voor een euro. Ja. Dat weet ik. Maar daar heb ik er al 24 van. Oftewel: tegen zulke argumenten kan ik niet op. Maar wie gelooft dat boeken goed zijn voor kinderen, mag met me meedenken. Zo duur is het toch niet om een serie boeken te reproduceren voor alle schoolkinderen van Nederland? De oplage is zo hoog dat de kostprijs per boek niet veel voorstelt. Nederland leest, maar dan voor de jeugd.

(Kom nou niet met het e-book. Het e-book is geen boek. Het is een file. Dat is net zoiets als de reiseditie van Monopoly: handig voor op vakantie, maar het is niet het echte spel. Goede boeken hebben waarde en zaken van waarde wil je vast kunnen pakken.)

Natuurlijk krijgen we dan het probleem van de selectie. Voor de duidelijkheid: ik wil geen ‘Lijsters’ voor de basisschool, waarbij je elk jaar een ander pakketje kan aanschaffen voor je kind; er zijn genoeg uitgevers die al lang geleden in dat gat in de markt zijn gesprongen, het gat van de ouders die denken dat je kind slim en succesvol wordt van alles met het stempel ‘educatief’ erop, zoals Dora the Explorer en Beethoven bij de baarmoeder. Uiteindelijk wordt een kind vooral slim en succesvol als de ouders dat zijn, als de ouders meters boeken hebben staan die ze ook wel eens lezen, als ouders boeken bij hun kinderen introduceren.

Ik wil dat alle ouders boeken voor hun kinderen hebben, ik wil dat alle kinderen na acht jaar basisschool bepaalde boeken gelezen hebben. Rupsje Nooitgenoeg, Jip en Janneke, Sjakie en de chocoladefabriek, Pippi Langkous, De brief voor de koning. Het mag vertaald zijn, misschien staat Harry Potter ook op de lijst. Ik ben geen expert in de jeugdliteratuur, laat een commissie van wijze basisschooldocenten maar een mooie lijst per leerjaar maken. Bepaal dan voor een jaar of vijf een keuzelijst voor scholen met een stuk of twintig boeken – want er zijn natuurlijk altijd scholen die Harry Potter en Paul van Loon niet willen (Bijzondere scholen, weetuwel) en juffen mogen dan zelf ruziën over de vraag of ze Sjakie aan groep 4 geven of Mathilda aan groep 5, of allebei, want… en daar komen zulke mooie gesprekken van, zie je, het is ook nog goed voor de docenten.

Ja, nog even, nog even en dan bepaalt Mark Rutte of godbeterthet Geert Wilders of in het gunstigste geval een iets meer belezen politicus als Plasterk met zo’n kindercanon wat mijn kinderen lezen, hoor ik u al denken. Ja. Maar dat bepaalt nu de juf/meester voor de klas en met dit idee nog steeds, want ze lezen in de klas wel meer dan één boek per jaar. Dat bepaalt de leraar Nederlands, de leraar Engels, Duits, Frans in het voortgezet onderwijs. Ik heb in zes jaar Engelse les op het gymnasium niet één roman van of over een vrouw gelezen. What else is new? Een slimme ouder vult zelf die boekenkast wel. Dit is een basispakketje – en er zijn echt wel mensen die op basis van goede argumenten een mooie selectie kunnen maken. En trouwens, laten we er maar veel over discussiëren, aandacht voor het boek is altijd goed.