Michelle van Dijk

De mannetjes hebben het klusje snel geklaard; douchebak neergezet, slang in het putje, cabine erop, kitten en klaar. Nu lekt het onder de douchebak.

Jan Pronk zegt: ‘Dit is machogedrag geweest. Zes mannen bij elkaar en deskundigen werden buiten de deur gehouden.’

Jongetjes, dat zijn het. Rutte en Samsom, die er altijd uitzien alsof ze zojuist samen een spelletje Mario Kart op de DS hebben uitgespeeld door om de beurt een level te spelen: ‘Yes!’ Als jongetjes spelen, zien ze de rest van de wereld niet meer.

Toen ik in Met het oog op morgen met Aleid Truijens in debat ging (over literatuuronderwijs), zei de redactie achteraf: ‘Gelukkig waren jullie fel tegen elkaar. Vrouwen gaan vaak met elkaar meepraten.’ Vrouwen zoeken de nuance, mannen nemen keiharde standpunten in. Die standpunten zetten ze ook keihard opzij als ze niet zo handig passen in een regeerakkoord – misschien omdat de werkelijkheid toch altijd genuanceerder is – maar dat is immers typisch mannelijk: oplossingsgericht denken. De mannetjes zijn altijd heel oplossingsgericht: ‘Wij gaan dat klusje wel even voor u klaren, mevrouwtje.’

Eerst hebben de jongetjes altijd ruzie over de DS. Er is er maar één beschikbaar, dus ze vechten het uit totdat er een oplossing is. ‘Doe jij dan dat level want dan kan jij die ene rode ster pakken, want dat kan ik niet en dan doe ik daarna dat stuk onder de grond, weetjewel?’ En dan kruipen de jongetjes dicht tegen elkaar aan, bijna in elkaar, om te zien wat er op het schermpje gebeurt als eerst de één, dan de ander de knoppen bedient.

‘Aan de juiste knoppen draaien,’ zo noemt Rutte dat graag, zo noemen de mannetjes dat graag, de politieke, volwassen mannen die ons land besturen. Ze vergelijken zichzelf graag met de schipper van een mammoettanker, met de beheerder van een elektriciteitscentrale of op z’n minst met de bestuurder van een grote machine die tactvol bestuurd moet worden. Stoere mannen weten hoe ze aan de juiste knoppen moeten draaien. Maar Rutte en Samsom hebben nooit zulke knoppen in handen gehad. Een Atari, misschien. Een smartphone. En een oven of wasmachine, dat zijn eigenlijk de enige apparaten die ik kan bedenken waarbij je ook echt aan knoppen moet draaien. Je kunt de grappen bedenken die men zou maken als een vrouw het zou hebben over ‘aan de juiste knoppen draaien’ – vrouw, ga terug naar je wasmachine, draai daar maar aan de knoppen, dan heeft er niemand last van.

Broddelwerk, dat krijg je dan. Zoals de werkjes van leerlingen die alle vragen in hun schrift met één woord beantwoord hebben. Dan doen ze nog iets, andere leerlingen beginnen pas aan hun huiswerk als er een examen komt. Vooral jongens, ja. Men zegt dan dat er in het onderwijs iets aan de hand is: de meisjes doen het beter dan de jongens, dat komt doordat er meer vrouwen voor de klas staan – de feminisering van het onderwijs. Wij, de vrouwen die allemaal parttime voor de klas staan en het hele onderwijs een roze boa hebben omgeslagen, wij hebben geen oog voor wat die jongens nodig hebben. Wij vragen de verkeerde dingen. Wij belonen het verkeerde gedrag. Ik denk dat het een godswonder is dat al die jongens niet eerder door de mand zijn gevallen, of: er stonden mannetjes voor de klas die het allemaal wel best vonden, tja, is maar net hoe je er naar kijkt. Hoe dan ook, het onderwijs is in de laatste vijftig jaar continu in staat van vernieuwing geweest en die vernieuwing werd bedacht door oude blanke mannen in torentjes in Den Haag. Als het onderwijs er nu slechter aan toe is, kan dat nooit (alleen) door de vrouwen komen.

Rutte en Samsom, het is te flauw om ze te vergelijken met Gert en Samson, maar dat eeuwig amicale, die jongens onder mekaar, dat ouwejongenskrentenbrood, daar heb ik het nu wel mee gehad. Dat kun je elke avond op tv zien bij DWDD. Kroegtelevisie. Jongens die grappen maken en elkaar op de rug slaan. Vrouwen aan tafel zie je niet zo vaak, want al doet de redactie nog zo haar best, er zijn geen vrouwen die ad rem genoeg zijn om met de jongens mee te doen, zegt men dan. Ik kijk niet meer naar DWDD,zoals ik ook al lang niet meer naar Samson en Gert kijk (om vergelijkbare redenen: elke dag hetzelfde, gebrek aan diepgang, steeds weer diezelfde personages). Als je wel kijkt, kijk dan eens naar Matthijs van Nieuwkerk. Kijk naar hoe hij het gesprek verdeelt, welke gasten hij de ruimte geeft om te praten, zijn lichaamstaal, oogcontact – hij kijkt niet de vrouwen, maar de jongens aan ‘kom maar, jij mag het zeggen.’ In DWDD is geen ruimte voor nuance, er is geen ruimte voor deskundigheid, misschien is daar een half minuutje beschikbaar voor, meer niet. Dat past allemaal niet in de jongensclub, in hun wereld, in hun spelletje: ‘Nee-mama-ik-kom-niet-eten-ik-moet-eerst-mijn-level-uitspelen!’

Mijn douchebak lekt nog steeds, ik moest er maar gootsteenontstopper door gooien, zeiden ze. Dat deed ik, maar hij lekt nog steeds. Ik kan een ander mannetje bellen of dweilen met de kraan open.

Ze hebben blufpoker gespeeld, ze hebben blind de kaarten verdeeld, ernstige gezichten getrokken en na anderhalve maand kwamen ze naar buiten met de uitkomst van het spel. Nu zien ze dat er ook nog 16 miljoen andere spelers in het spel waren. Dit is wat de jongens van de meisjes onderscheidt: bluf. En ook al heb je totaal geen verstand van wat je aan het doen bent, zolang er een Matthijs van Nieuwkerk aan tafel zit die gretig zegt: ‘Ja, ja?’ kun je blijven doorgaan.

Maar het is geen DWDD,het is geen douchebak, geen mammoettanker, het is geen Mario Kart,het is geen huiswerk voor de juf: het is een regeerakkoord. De vraag blijft over hoeveel levens we de jongetjes gunnen. Ik geloof dat ze op een low battery beginnen.