Michelle van Dijk

De Minister van Onderwijs heeft ontdekt dat de docent belangrijk is: ‘Goed onderwijs begint met goede leraren.’ Net iets te laat, want bij mijn zoon staat voor de klas een juf die wel wat bijscholing kan gebruiken. Het is natuurlijk hoogst onbeleefd om dit te zeggen, maar na één informatieavond had ik al meer taalfouten gehoord en gezien dan een gemiddelde havoleerling op zijn examen maakt. Die taaltoets op de Pabo heeft blijkbaar weinig effect gehad.

Mijn zoon zei dat de klas wel moest wennen aan haar taaltje, want de juf komt uit Drenthe. Ik zal hem maar voorliegen dat in het Drents inderdaad ‘hun’ het onderwerp van de zin kan zijn, terwijl we in de rest van Nederland dan ‘zij’ zeggen. Sorry Drenthenaren, maar ik moet toch wat.

De Minister van Onderwijs gaat me hier natuurlijk helemaal niet mee helpen. Onbevoegde docenten krijgen een paar jaar de tijd om hun bevoegdheid te halen – en dan? Wat gebeurt er als ze die niet halen? Wat gebeurt er met al die onbevoegde docenten in het mbo, bijvoorbeeld? En gaat de minister in het vo lesroosters bestuderen om te controleren of iedereen wel lesgeeft aan het niveau en in het vak waarvoor hij/zij bevoegd is? En als dat niet zo is, wordt iedereen ontslagen? Heeft de minister dan een nieuw legertje bevoegde docenten klaarstaan die in dat (zwarte) gat kunnen springen? Trouwens, deze basisschooljuf is gewoon bevoegd. Ze is alleen wat slordiger geworden na het halen van haar pabopapiertje.

Daarom hebben ze dit bedacht: als je al bevoegd bent, krijg je nu meer tijd om je bekwaamheid op peil te houden, met peer review en nascholing en het lerarenregister en wat al niet meer. Schone schijn, denk ik. Ik kan makkelijk alle activiteiten buiten de les braaf volgen en ondertussen honderd procent incapabel zijn als docent. Dat kan zelfs heel goed, want de lerarenopleidingen bestaan ook vooral uit het schrijven van lesplannen en -verslagen, peer review, scholing en reflectie – en twee lesbezoeken van je begeleiders. In die twee lesbezoeken kun je de schijn nog wel ophouden. Ik zeg niet dat die opleidingen makkelijk zijn; ik zeg wel dat er tot nu toe weinig instrumenten zijn die de bekwaamheid van de leraar op een goede manier beoordelen. Ik wens de minister veel succes als ze mensen wil gaan ontslaan omdat ze ‘niet bereid zijn’ tot intervisie of de inschrijving in het lerarenregister. Ook scholen zullen het te kwaad krijgen als ze om die reden goede, ervaren, bevoegde docenten moeten laten gaan.

Is er ook nog goed nieuws? Oudere docenten krijgen geen bapo meer, want onderwijspersoneel zou ‘vanaf de eerste aanstelling tot aan de pensionering’ optimaal inzetbaar moeten zijn. Dat is natuurlijk wel zo eerlijk en dat is fijn, beleid dat voldoet aan onze behoefte aan eerlijkheid, rechtvaardigheid. Ik weet nog niet hoe die gymleraar van 66 dat gaat doen. Ik weet niet hoe ik dat zelf ga doen als ik 66 ben. Iedere docent weet dat lesgeven niet fijn is als je je even minder fit voelt. Van een sessie kopiëren zou je al opvliegers kunnen krijgen als je nog niet eens in de overgang bent. Het taboe dat sommige docenten op hogere leeftijd de ‘klik’ met leerlingen verliezen (sommige, niet allemaal!) laten we fijn onbesproken. Lesgeven zul je. Zeker als je met een baangarantie en met extra geld met binnengehaald, zoals we nu met jonge docenten doen. Dan moet je die belofte wel waarmaken.

Ja, want dit is het goede nieuws: er komt geld voor nieuwe docenten. Die hebben we dan alvast voor wanneer de pensioentsunami de scholen uitspoelt. Wat de nieuwe docenten tot die tijd doen, is geheimzinnig, maar goed. Ik zou de minister toch nog twee tips willen meegeven: 1. investeer niet alleen in nieuwe docenten, maar ook in ‘doorstarters’, er zitten nog behoorlijk wat docenten werkloos op de bank. De krimp in grote steden en mismanagement (bijvoorbeeld bij BOOR in Rotterdam, Zadkine) betekenen al jaren een vacaturestop bij diverse organisaties in de grote steden. En 2. bied de nieuwe docenten (op de scholen) goede begeleiding – en niet alleen in het eerste jaar. Anders ben je ze zo weer kwijt.

De werkdruk? Daar had ik al eens een stukje over geschreven. Kunt u zo in uw onderzoek naar de werkdruk overnemen, minister. Dat scheelt u en mij ook weer wat tijd. Kan ik weer verder met nakijken.