Rotterdam heeft – sinds dit jaar – een nieuw literatuurprogramma: Boek & Meester. Schrijver Ernest van der Kwast ontvangt internationale topauteurs en neemt daarbij de tijd voor een goed interview. In april was Zeruya Shalev te gast. Ik had nog nooit van haar gehoord, maar na een geweldig interessant gesprek moest ik haar boek Pijn wel kopen.
Het verhaal gaat over Iris, een vrouw van middelbare leeftijd, getrouwd, twee kinderen, mooie baan als schooldirecteur, maar op de eerste pagina is dat ogenschijnlijk geslaagde leven al verstoord: de pijn van een terreuraanslag, tien jaar geleden, komt terug. Dat vraagt om een doktersbezoek en in het ziekenhuis ziet Iris een oude jeugdliefde. Zo wordt ook de pijn van haar jeugd weer teruggehaald en er blijkt nog veel meer mis te zijn.
Shalev schrijft dialogen en gedachten in lange zinnen, maar dat maakt het lezen niet moeilijker, haar stijl zuigt je juist het verhaal in, al snel slinger je met Iris mee in haar gedachten en gevoelens, die alle kanten opgaan:
Hoe dan ook, ze wil maar één ding weten, of hij haar heeft gezocht en waarom, of hij haar om vergiffenis wilde vragen, misschien had hij spijt van de scheiding en wilde hij zijn leven met haar doorbrengen, en dat leven rijst voor haar ogen op, nu de zon bijna ondergaat en haar verblindt, met haar stralen het leven uitwist dat ze sindsdien heeft geleid, alsof het een verwoeste tijd is, het einde van de zonnen heeft Omer dat uur in de zomer ooit genoemd, en ze was verbaasd geweest over die originele formulering, maar nu heeft ze zelfs een bitter, schrijnend gevoel als ze denkt aan de kinderen die zij heeft gebaard, alsof ze een verspilling van zaad zijn.
Ik was vooral verrast door de ontwikkelingen rondom dochter Alma. Er is iets mis met haar, dat voelt moeder Iris goed aan, maar wat is er mis? Veel kleinere motieven zijn ook subtiel aanwezig: Bijbelse verwijzingen, politiek, maar de kern is de moeder die haar gezin ziet instorten – of doet instorten – of juist repareert?
Boek & Meester is er in september weer met Philippe Claudel: en volg de website/FB-pagina voor de agenda voor de rest van het jaar.
Michelle van Dijk 