Er liggen nogal wat stenen in Rome en je kunt boeken volschrijven over welk stuk steen je maar kiest.
Ik kies niet willekeurig deze struikelstenen (Stolpersteine) en ik zal er geen heel boek over schrijven. De struikelstenen zijn bedacht door Gunther Demnig en in Nederland vind je ze ook, voor de huizen waarvandaan veelal joodse families zijn meegenomen en gedeporteerd in de Tweede Wereldoorlog. Het doel van de struikelstenen: met hoofd en hart even struikelen en stilstaan bij wat daar gebeurd is.
Ze liggen bij mij in de straat: de Via della Madonna dei Monti. Dit is twee weken ‘mijn’ straat terwijl ik een cursus Italiaans volg. De markthallen van Trajanus en het Colosseum liggen op een steenworp afstand.
Deze struikelstenen liggen schuin tegenover mijn huis. Het zijn er twintig. Twintig! Waarschijnlijk was dit huis een onderduikplek. Op 21 april 1944 werden 16 mensen opgepakt, andere wat later. De meesten overleden in Auschwitz. Bij anderen staat iets wat ik niet begrijp: fosse ardeatine.
Ik zoek het op en Wikipedia levert me de nogal gruwelijke details van een wraakactie in de oorlog: voor 33 Duitse soldaten werden 335 slachtoffers geëxecuteerd. Hitler wenste eigenlijk 100 Italiaanse doden voor elke dode Duitser…
Terwijl ik hier ben, lees ik het verhaal van Piera Sonnino, die de Holocaust als enige in haar gezin met zes jongvolwassen kinderen overleefde. Haar verhaal werd pas na haar dood gepubliceerd: Zo was het. Een aanrader, omdat we soms vergeten hoe gruwelijk racisme als systeem is.
Michelle van Dijk 