Michelle van Dijk

‘Downdaten is helemaal hip. Logisch ook. Jonge vrouwen van nu zijn hoger opgeleid dan jonge mannen. Dus in je eigen leeftijdscategorie ga je geen toppers vinden. Dan kun je kiezen: een ouwe bok met een topbaan of een jonge vent met een lekker lijf en een wat minder goeie baan. En weet je wat een mooi bijkomstig voordeel is? Let op: als de vrouw meer verdient, dan blijft die spierballenboy ook bij haar. We draaien de rollen om. Die ouwe man met z’n topbaan zou na een tijdje de ene vrouw weer voor een jonger exemplaar inruilen. Maar als de vrouw hoger op de sociale ladder staat, heeft zij een betere ruilpositie. Hé, dat is immers wat ze ons geleerd hebben: financieel zelfstandig zijn. Liefde is een ruilspelletje en wie meer heeft, kan het spelletje beter spelen.’

Het is de gehaaide Diana Zoomer, ‘Business Team Manager’, bij een uitzendbureau, die aan Darko uitlegt waarom (Oost-Europese) laaggeschoolde, harde werkers tegenwoordig makkelijk een vrouw vinden in Nederland. In Darko’s lessen betekent dit dat Darko eens opnieuw naar zijn relatie – met een oudere, hoogopgeleide vrouw – kijkt.

Dit is een sneak preview uit de ‘lezershandleiding’ bij Darko’s lessen: stellingen/vragen met toelichting, ter discussie! Lees je het boek met je leesclub? Lees hier meer over het leesclubpakket. Lees je het boek zonder leesclub of heb je zomaar een mening? Reageren kan dan ook onderaan de pagina.

Downdaten? Is dat echt een begrip? Ja, maar let goed op: het wordt alleen gebruikt voor vrouwen die een relatie aangaan met een lager opgeleide man. Wanneer een man met een lager opgeleide vrouw gaat, is dat blijkbaar zo normaal dat er geen woord voor nodig is – behalve de term golddigger, die wel voor een extremer verschijnsel staat en, opnieuw, alleen voor de vrouw gebruikt wordt. Daar vind ik als feminist wel iets van, maar het gaat me nu niet om het taalverschijnsel. Waarom is dit interessant genoeg om in een roman te benoemen?

Ik las het begrip voor het eerst in een Opzij. Ik kan het artikel nergens online terugvinden, behalve verwijzingen ernaar in 2008 en ik had in ieder geval al kinderen, ik was getrouwd. En ik las het met verwondering: blijkbaar ben ik een ‘downdater’? Het is mij in ieder geval nog nooit gelukt om een serieuze relatie te hebben met een academicus – staat ook niet op m’n lijstje met ultieme lifegoals of nog simpeler gezegd: het kan me niet veel schelen.

EenVandaag wijdde er een keer een item aan, waarin een datingcoach uitleg geeft: “Het droombeeld van hoger opgeleide vrouwen is nog steeds een man die slimmer is dan zij zijn.” En Roos Vonk, hoogleraar psychologie, zegt: “Een succesvolle vrouw is voor het mannelijk ego bedreigend.”

(Serieus?!)

Ja, even serieus, want ook het NRC verklaarde onlangs dat liefde tot segregatie leidt: “Liefde vinden we binnen een kleine groep gelijkgestemden; mensen die ons economisch vooruithelpen – of in elk geval niet achteruit. Door de flexibilisering van de arbeidsmarkt neemt die economische component van relaties toe.” Aan het woord was hier Jan Latten, hoofddemograaf bij het CBS. Ik kan dus wel leuk ontkennen dat liefde en economie niets met elkaar te maken hebben, maar de statistieken zeggen iets anders.

Ja maar, je wilt toch gewoon samenzijn met iemand met wie je leuk kunt praten? En het praat iets makkelijker met iemand die op jouw niveau meedenkt? Dat diploma zegt daarin niet zo veel, natuurlijk, maar het zou wel iets verklaren…?

Oké, maar dan moet ik eerlijk zijn. Ik kwam eens een hele knappe man tegen in een café. Echt ontzettend aantrekkelijk. En we raakten aan de praat en we dronken wat en het was erg gezellig. En toen we de hele algemene koetjes en kalfjes wel gehad hadden, vroeg ik wat hij deed. Wat voor studie of werk? En ik zag dat hij moeite had om het te zeggen, maar hij vertelde dat hij gestopt was met zijn studie en nu al een tijdje niets deed, ja, wat klusjes in huis bij zijn moeder, waar hij weer was gaan wonen. Eerlijk waar: dat was een afknapper en ik besefte dat op dat moment ook en dat vond ik weer ongepast van mezelf, of zoiets. Dat was ook omdat ik niet wist wat ik dan over mezelf moest zeggen, als superambitieus workaholic-type, independent woman en alles en ja, hoogopgeleid. Maar misschien ook omdat ik blijkbaar wel bepaalde verwachtingen heb van een volwassen man – misschien niet dat hij een diploma heeft, maar wel dat hij zelfvoorzienend is?

Wat betekent het in Darko’s lessen – of wat betekent het voor jou? Is downdaten de toekomst of brengt het weer nieuwe problemen met zich mee? Zouden mensen niet naar diploma en portemonnee moeten kijken in liefde of zouden we eens moeten erkennen dat we dat allemaal doen en er eerlijk over zijn? En mag na deze discussie het woord downdaten geschrapt worden? (JA!)