Michelle van Dijk

Na mijn vier berichten over De evolutie van een huwelijk was ik benieuwd naar de reacties van andere lezers. Hieronder wat interessante quotes en mijn reactie (vet).

‘Ik werd teveel afgeleid door Bremmers pogingen iets ingewikkelds met de verhaalstructuur te doen om er echt van te genieten. Jammer.’ Tessa Heitmeijer

‘‘Intertekstualiteit bestaat bij de gratie van de herkenning’, schrijf ik in de kantlijn. Het maakt me onzeker. Het voelt alsof schrijfster Bremmer vooral veel literaire ingrepen inzet, intertekstuele verwijzingen erin gooit en haar vertelinstantie laat reflecteren op het medium literatuur om ‘literair’ te zijn. (…) Wat eerst een verwarrend kluwen aan verhaallijnen lijkt, wat eerst voornamelijk interessant is door de literaire vorm, grijpt me en laat me niet meer los.’ Yolanda de Haan

‘Op de laatste dag van het boek, Morgen, blijkt dat alle vrouwen in het verhaal zo hun eigen beslissingen hebben genomen die hun verhaal en hun relaties compleet ondersteboven gooien. Mooi boek!’ MZ boek-en tekstprojecten

Ja, die vond ik wel treffend: de vrouwen nemen hun eigen beslissingen, de mannen sukkelen er maar wat achteraan, hebben niets door, laten het maar gebeuren…

‘Uit alles blijkt dat Bremmer beschikt over een scherp waarnemingsvermogen voor intermenselijke actie en reactie, waarbij dit analytisch vermogen ook nog eens wordt gecombineerd met de vaardigheden om die observaties in een goed leesbare roman te verwerken.’ Mrs Jo

En over Masha: ‘Wat je ook mag vinden van deze beslissingen, het kwam op mij goed over dat zij haar eigen leven wil leiden en niet wil blijven meekabbelen op een aantal toevallige ontwikkelingen en hartstochten.’ Mrs Jo

Maar daar ben ik het toch niet mee eens. Ik begrijp niet waarom Masha niet iets dóet voor haar huwelijks geluk. Ik zag ook geen echte evolutie. In welk opzicht is zij dan veranderd door alle gebeurtenissen? 

‘Auteur Bremmer studeerde Taal- en Cultuurstudies met de specialisaties Latijns-Amerikaanse Literaire Studies en Moderne Westerse Letterkunde. Ik verwacht van haar niet anders dan dat ze duidelijke theorieën heeft over de literatuur, een boek is dan een goede plek om deze ideeën te ventileren. Personage Masha gaat bijna door het hele boek heen in op het effect van literatuur op de hersenen, in tegenstelling tot de effecten van niet-literaire teksten. Op pagina 250 verklaart Masha tussen de regels door aan haar studenten zelfs waarom De evolutie van een huwelijk literatuur is.’ Manjo van Boxtel

Misschien is een boek wel een goede plek om je literaire ideeën te ventileren, een roman is dat niet per se. Maar wat ik wel leuk vind, is deze verwijzing die Manjo hier opneemt (klik en lees haar blog, er staat ook een illustratie). Masha zegt in het verhaal (in een college) namelijk: ‘Literatuur zet je brein aan het werk.’ En dat geldt in ieder geval zeker voor het literaire werk waarin dit idee geventileerd wordt.

‘Ik blijf me afvragen over welke evolutie van een huwelijk het nu gaat. Bastiaan en Masha zijn niet getrouwd, gaat het huwelijk door?’ Linda Linea Recta

Als het boek ons brein niet zó hard aan het werk had gezet, dan zouden we het nu vooral hierover hebben: hoe zit het nou echt tussen de personages? Hoe loopt het af met Bastiaan en Masha, Freek en Shannon? Wat gebeurt er als iedereen erachter komt dat Molly Bloem… en zo verder. Door de complexiteit in structuur beleeft de lezer veel minder de lol van empathisch en identificerend lezen.

Verschillende bloggers stelden terecht dat er een groot risico is dat lezers afhaken: en als een verhaal je niet een beetje meesleept, gaat je brein ook niet werken… wat heeft literatuur dán voor nut? Dat blijft voor mij ook de slotvraag van mijn ‘leesevolutie’. 

Lees ook deel 1, deel 2, deel 3 en deel 4 van mijn leesverslag van De evolutie van een huwelijk.