Op dinsdag 17 februari, om 10.15 uur, bestudeerde ik een foto van John Stezaker in het Nederlands Fotomuseum. Ik was daar met een groep Russische leerlingen uit St.-Petersburg. Deze uitwisseling doen wij elk jaar; in april zal ik met een groep Nederlandse 5 vwo’ers St.-Petersburg bezoeken.
John Stezaker maakt collages. Zijn werk wordt uitgebreid beschreven op de website van het Fotomuseum: ‘Hij knipt en snijdt in oude publiciteitsfoto’s van acteurs uit de jaren dertig, veertig en vijfig – de bloeiperiode van de Hollywoodfilm. Delen van verschillende acteursportretten of filmsetfoto’s monteert hij langs heel precies gekozen lijnen aan elkaar tot een nieuw beeld. Daarbij weet hij steeds een even verrassende als wonderlijke en surreële eenheid te creëren die prikkelende vragen oproept over hoe wij een foto als beeld ervaren en begrijpen. Tegelijkertijd laat hij de kijker nadenken over hoe in deze fotoportretten noties van persoonlijkheid, glamour en beroemdheid worden gecommuniceerd. (…)
Behalve publiciteitsfoto’s gebruikt Stezaker ook prentbriefkaarten en foto’s uit oude boeken als ruw materiaal. Over sommige portretten en dubbelportretten monteert hij landschappen en prentbriefkaarten. De resultaten kunnen een schok teweeg brengen – er is immers altijd een element van geweld dat de gezichten op de foto’s is aangedaan. Maar er komt door zijn werkwijze ook een nieuwe, bijzondere schoonheid tevoorschijn.’
De gids vertelde bij de collages met landschappen en portretten dat er een soort monsterachtige gezichten ontstaan. Hij vergeleek die met de portretten van soldaten uit de Eerste Wereldoorlog, die met ernstige verminkingen thuiskwamen.
***
Op dinsdag 17 februari, om 10.15 uur, werd een vrouw doodgereden op de Zwart Janstraat. TV Rijnmond vertelde:
‘Het noodlottige ongeluk was ter hoogte van de 1e Pijnackerstraat. De fiets van het slachtoffer heeft kinderzitjes voor en achter. De politie denkt dat ze in Nederland werkte als au pair.
Ter hoogte van de 1e Pijnackerstraat is ook een slagerij. Winkelmedewerkster Patricia zag het ongeluk gebeuren en belde direct 112.
“De vrachtwagen kwam met een noodgang de straat uitgereden. Ik zag meteen dat hij de fietsster meenam. Iedereen liep te gillen en te schreeuwen. Toen stopte hij en reed weer terug. Ik ging kijken en zag dat het hoofd van de vrouw in elkaar lag. Ze was op slag dood”, vertelt een aangeslagen Patricia.’
Andere websites namen de ooggetuigenverklaring van Patricia over, maar lieten een deel weg. Zo meldt Dichtbij.nl: “De vrachtwagen kwam met een noodgang de straat uitgereden. Ik zag meteen dat hij de fietsster meenam. Ze was op slag dood”.
Op de foto’s zag je politieagenten, de vrachtwagen, de fiets, een blauw en oranje zeil, en er was een omtrek van de fiets op de grond gespoten.
***
Na dinsdagochtend kruiste ik de plek van het ongeluk vijf maal. Het ‘onoverzichtelijke kruispunt’ (bron: TV Rijnmond) ligt op mijn vaste route naar station Rotterdam Centraal. Niemand had mij gevraagd of ik niet de vrouw onder de vuilniswagen was. Mijn vriend had er een seconde aan gedacht, maar hij wist dat ik die dag al veel eerder van huis was gegaan.
Een paar meter voor de ingang van de Turkse bakker, op de hoek van het stoepje, staat nu een zwart LACK tafeltje van IKEA (‘Eenvoudig te monteren. Lichtgewicht; makkelijk te verplaatsen.’) Daarop wat bloemen, een teddybeer, een paar waxientjes. Op de stoep liggen voor het tafeltje nog wat bosjes bloemen. Op het kruispunt is de omtrek van de fiets niet meer te zien.
NRC (bijlage Rotterdam) schreef vrijdag: ‘Een 20-jarige Franse au pair is dinsdagmorgen in de Zwart Janstraat overleden bij een aanrijding door een vuilniswagen. De chauffeur, die op de 1e Pijnackerstraat tegen het verkeer inreed, wordt beschouwd als verdachte. Na het ongeluk ontstond een zee van bloemen en kaarsjes voor de geliefde au pair. Volgens de politie blijkt uit camerabeelden dat de chauffeur in overtreding was.’
***
Is het nodig dat een journalist gruwelijke details meldt, die beter weggelaten waren, of juist overdrijvingen toevoegt? Het leven als collage: een even verrassende als wonderlijke en surreële eenheid die prikkelende vragen oproept over hoe wij ervaren en begrijpen. Nieuws als een kort verhaal waarin iedereen, ook de journalist, zijn eigen heel precieze lijnen kiest en landschappen, portretten, filmsets erin mengt. Een zee van bloemen en kaarsjes. Een onoverzichtelijk kruispunt. Winkelmedewerkster Patricia. Een LACK tafeltje van IKEA met een teddybeer.
Van 14 t/m 21 februari is het de week van het korte verhaal. Kort, korter, kortst. Elke dag schrijf ik of deel ik een kort verhaal. Dit was het laatste verhaal.
Michelle van Dijk 