Michelle van Dijk

Beloofd is beloofd. Jullie dachten misschien dat ik alleen maar kon klagen. Natuurlijk niet. Mijn baan is leuk, mijn school is leuk, mijn leerlingen zijn leuk. Na de tien terechte klachten van de leraar geef ik je nu de top tien van Mijn Werk Is Toffer Dan Jouw Werk (Want Dit Maak Jij Nooit Mee).

1. Altijd beginnen bij de open deur: twaalf weken vakantie per jaar. Ik heb me suf verveeld deze zomer, ik moet toch eens leren die tijd nuttig te besteden. Ik zou acht à tien weken ook wel voldoende vinden. Maar feit is: ik heb veel vrije tijd voor een aardig salaris. Plus: ik hoef geen opvang te regelen voor mijn kinderen in de schoolvakanties. (Tel uit je winst!) Ik kan elk jaar op sabbatical. Na de zomervakantie zoenen alle collega’s elkaar alsof we lang, lang weg zijn geweest (en dat is ook zo) en we graven diep, diep in ons brein naar de namen van leerlingen en de wachtwoorden van het leerlingvolgsysteem en als dat lukt, ben je geslaagd voor de jaarlijkse geheugentest. Dat scheelt weer wat sudoku’s maken als preventief middel tegen geheugenverlies.
2. Ook al zo gezond: ik heb geen zittend beroep. Ik zit, ik sta, ik loop, net wat ik wil. Laatst nog stond in NRC hoe ongezond een zittend beroep is – dat is zelfs met intensief sporten niet te compenseren. Maar ik hoef dus niet te compenseren, ik beweeg al genoeg.
3. En ik verdien genoeg. Ja, echt. Ik vind dat het geld in het onderwijs beter verdeeld kan en moet worden, maar ik vind niet dat ik iets tekort kom. Bovendien heb ik mooie secundaire arbeidsvoorwaarden en ik heb werk in crisistijd, dat is toch al heel wat.
4. Soms wil ik wel eens zeuren over een gebrekkig toekomstperspectief. Steeds hetzelfde doen, weinig mogelijkheden tot groei – het probleem van de eerstegraads docent. Maar: wat voor carrière heeft een tandarts nou eigenlijk?
5. Dat er zo’n eersteklasser de klas uitloopt en tegen haar vriendinnetje fluistert: ‘Nederlands is leuk!’ Dat een andere eersteklasser roept hoe cool ik wel niet ben. Jaja. Of dat je van een collega hoort dat de klas dol op je is. Dat zeggen ze niet altijd hardop, maar via-viacomplimentjes zijn niet minder goed voor je ego dan gewone. En: je komt elke dag met een melig verhaal thuis (meestal over leerlingen – ook wel eens over ouders).
6. Ik heb kantoorbanen gehad. Je kunt je bij kantoorbanen kapot ergeren aan – bijvoorbeeld – het typgeluid van je collega, de verkoudheid van je collega, de werkhouding van je collega. In de klas erger je ook wel eens aan leerlingen, maar er is een groot voordeel: je kunt leerlingen nog wel eens iets leren. Sterker nog, dat is je werk, dus je mag ze helpen met hun werkaanpak of houding.
7. Ook zo’n verschil met kantoor: op kantoor is het koud. Daar hebben vooral vrouwen last van, dus mannen zetten het raam open en vrouwen zetten de verwarming aan, behalve dan vrouwen op een zekere leeftijd want die hebben dan weer opvliegers, enzovoorts. Op school heb ik het nog nooit koud gehad, dat is onmogelijk. En als ik het een klein momentje wel koud heb, ga ik wat kopiëren, want het repro-hok is altijd warm.
8. In het onderwijs plaats je zelf de kersen op de taart. Projecten, schoolreizen, naar het theater, je mag zo’n beetje alles regelen als je dat dan ook wel zelf doet. Natuurlijk, dat kost tijd en dat zijn niet altijd uren die je ook betaald krijgt. Maar tjonge, dit jaar ga ik voor de tweede keer mee naar Sint-Petersburg. Er zijn vast banen met betere snoepreisjes (exotische bestemmingen en dan zonder pubers), maar dit is ook niet mis.
9. Ik ben niet zo van de stichtelijke dooddoeners in de categorie ‘De maatschappij, dat ben jij’. Maar ik kan je wel vertellen dat het onderwijs mij meer voldoening geeft dan het volschrijven van het HEMA-personeelsblad en ik kan het weten, want ook dat heb ik gedaan.
10. Jajaja, ik moet het allemaal niet te simpel voorstellen. Straks wil iedereen ineens docent zijn en zoveel banen zijn er niet. In de grote steden zitten nu jonge, eerstegraads docenten werkloos op de bank terwijl oudere, onbevoegde docenten voor de klas staan. Er wordt alleen maar meer bezuinigd. Er wordt zoveel van leraren gevraagd, vroeger moest je de kinderen alleen iets leren, nu moet de school het roken uit de wereld helpen en het pesten en overgewicht en doen we ook al mee aan een goededoelenactie? We hebben veel vrije tijd, maar dat mag ook wel, dat je om drie, vier uur ’s middags klaar bent als je vanaf kwart over acht de hele tijd met meer dan vijfentwintig kinderen honderd procent scherp bent geweest. En je kan zo lekker parttime werken in het onderwijs, maar je kunt nooit parttime vergaderen, niemand heeft tijd voor goed overleg, voortdurend moet je onderhandelen over uurtjes, je moet ook wel genoeg trainingen volgen en oh ja, nu moeten we weer in het Lerarenregister. Het Lerarenregister, op zich niet verkeerd, maar jaren geleden schreven we op school allemaal POPs en PAPs en waar was dat dan goed voor? En nu zijn tweedegraads docenten ineens weer niet goed genoeg. Alle aandacht gaat naar taal en rekenen, dat is zielig voor biologiedocenten, hun vak is óók belangrijk. Er wordt te veel gemanaged en te weinig gedoceerd (dat is onzin, behalve in het mbo). We worden als school, als docenten afgerekend op slechte prestaties, terwijl de leerlingen van een slechte basisschool komen. En de basisschool kon er ook niks aan doen, want die kinderen hadden geen voorschool gehad en ze hebben geen boeken thuis. Enzovoort.
    Jongens, een school is geen IKEA en een leerling is geen BILLY. Elke dag is anders, elke leerling is anders, elke docent is anders, elke school is anders. Er is geen handleiding die je kunt volgen om tot het perfecte resultaat te komen, er is geen blauwdruk. Daarom is er altijd wel iets te zeiken. Maar zeg ‘s. Wie wil er nou bij de IKEA werken?

Vinden jullie me een hopeloze positivo? Volgende week komt het boek ‘Het Alternatief’ uit (presentatie op het Lerarencongres) met als ondertitel: ‘Weg met de afrekencultuur in het onderwijs!’ Een boek vol met interessante stukken van kritische positivo’s zoals ik. Ik heb ook een bijdrage geleverd aan Het Alternatief met wat kritische opmerkingen over werkroosters in het voortgezet onderwijs. Mis het niet!