Michelle van Dijk

Gisteravond las ik bij ‘A Mic of One’s Own’ voor het eerst een eigen gedicht voor.

(Herstel: ik heb één keer eerder eigen gedichten voorgelezen, toen mijn zus me vroeg dat te doen in een van haar lessen. Toen las ik mijn puberwerk voor.)

Al twintig jaar is het zo: ik schrijf alleen maar proza, omdat ik van langere, complexe verhalen hou en misschien omdat ik niet zo zuinig met woorden ben. Ik lees wel erg graag poëzie, maar ik lees nog altijd veel meer romans dan dichtbundels.

Maar laatst was ik bij een poëzieworkshop van Kila & Babsie en zij hadden dit effect op mij: verdomme, ik schrijf het op in een gedicht! Ik las hun boek Woorden temmen en ik wilde meer: meer poëzie lezen, zelf ook gaan schrijven. In de eerste plaats dus alle eer voor Kila & Babsie voor alleen al dit effect.

Nu hun boek Woorden temmen. In het boek staan 24 gedichten met opdrachten. Die opdrachten zorgen ervoor dat je poëzie beter begrijpt, maar ook dat je het zelf eens probeert. In de reeks van hun 24 favoriete gedichten tref je werk van Tjitske Jansen, Paul van Ostaijen, Rodaan Al Galidi, Vicky Franken, en nog veel meer.

Als docent heb ik zelf ook mijn rij favorieten. ‘Mi have een droom‘ van Ramsey Nasr komt elk jaar wel voorbij, net als ‘De idioot in het bad‘ van Vasalis, ‘No second Troy‘ van Jean Pierre Rawie (Wat zijn dat toch voor waanideeën, / dat je, verdomd, in een gedicht / ‘de dingen van je af kunt schrijven’?) Dit zijn gedichten die zich erg goed lenen voor klassieke analyse.

Maar het leuke aan Woorden temmen is 1. dat de opdrachten laagdrempelig zijn, dus niet alleen geschikt voor klassieke analyse door vwo-leerlingen; en 2. dat je ook geprikkeld wordt om zelf te schrijven, dankzij kleine vragen. Ik pik er twee voorbeelden uit.

Bij het gedicht ‘Het moest maar eens gaan sneeuwen’ van Tjitske Jansen kan de lezer alle woorden van het gedicht uitknippen en opnieuw ordenen. ‘Welk nieuw gedicht tover jij uit deze woordenverzameling? (…) Gaat jouw gedicht wel over hetzelfde onderwerp?’ Maar de tweede opdrachtbladzijde vind ik nog wel leuker: de opdracht om zelf nieuwe woorden te bedenken kun je in vijf minuten doen en zeker begrijpt vervolgens iedereen wat een neologisme is. Hieronder de pagina:

Zo wordt elk gedicht benaderd, met een aanpak van ‘denk/doe/lees/schrijf/weet’.

Het kleine gedichtje ‘Het huwelijk’ van A. Marja is ook al genoeg voor een leuke nieuwe opdracht:

Het huwelijk

Ik heb je alles gegeven
een gedicht, mijn maandsalaris
en een kind; wil je nu even
kijken of het eten klaar is?

Dit gedicht, zo kort, zowel grappig als verwijtend, zeurend, kritisch, heeft heel veel in zich terwijl het niet meer is dan een opsomming en een vraag. Een hele mooie keuze om dit gedicht in de bundel op te nemen. De opdrachten richten zich op de opsomming: logisch en op een hele simpele manier is dit een leuke opdracht:

Als je denkt aan een bepaald soort relatie die je met iemand hebt (je partner, je baas, je buurtgenoot), waar denk je dan aan? Wat heb je die persoon allemaal gegeven? Kreeg je ook iets terug?

Hoe zou die opsomming van dingen die je hebt gegeven en gekregen eruit zien in de vorm van een boodschappenlijstje?

Het boek staat vol met dit soort korte opdrachten waarmee je al heel ver kunt komen. Als docent wil je af en toe zulke inspiratie hebben (zie ook eerdere recensie van ‘Olijven moet je leren lezen’ door Ellen Deckwitz). Ik ga niet meer voorbeelden geven, want dat zouden echt spoilers zijn. Lees het boekje en probeer het zelf uit: ervaar de poëzie. Misschien ga je er zelfs wel poëzie van schrijven…