Een experiment: omdat er veel gesproken wordt over leesplezier en over manieren om jongeren aan het lezen te krijgen én te houden, en omdat er onlangs een boekje Graphic novels voor de leeslijst is verschenen, besloot ik me eens in de (Nederlandse) graphic novel te verdiepen, vanuit de vraag: zou een beeldroman een verrijking van … More Graphic novels op de leeslijst?
Op de HSN-conferentie gaf ik een presentatie over de hertaling van Couperus aan een publiek van vooral leraren Nederlands. In het eerdere bericht Couperus in de klas deelde ik twee lessuggesties: het moordbord en het socratisch gesprek. In de reacties (o.a. op Twitter) merkte ik dat sommige lezers/leraren gruwelen van zoiets als het moordbord: te … More Couperus in de klas 2
Op de HSN-conferentie gaf ik vandaag een presentatie over de hertaling van Couperus aan een publiek van vooral leraren Nederlands. Een thuiswedstrijd, kun je denken, maar wie het eerdere artikel in Trouw las, weet dat sommige docenten Nederlands juist fel tegen hertalingen zijn. Maar genoeg daarover, we wilden vandaag juist in het boek, het verhaal … More Couperus in de klas
Onder deze titel verscheen woensdag (6 november) in Trouw een boeiend artikel over mijn hertaling van Couperus – en over de voors en tegens van hertalen. ‘Rechtgeaarde Couperianen vinden het heiligschennis,’ staat al in de inleiding te lezen. Zo zegt Dick van Vliet, bekend van de Verzamelde werken van Couperus: ‘We moeten niet de illusie … More Wie begrijpt Couperus nog?
Na alle boekberichten uit de zomervakantie is het nu toch echt tijd om uit te kijken naar nieuwe boeken in de herfst. En de hertaling van Van oude mensen komt eraan! In november verschijnt het boek bij Uitgeverij kleine Uil. (Voor alle leraren: op 22 november vertel ik alles over de hertaling van dit boek … More Herfstlezen: Couperus!
Voor het ‘Handboek literatuuronderwijs‘ schreef ik een paar jaar geleden een artikel over hoe leerlingen uit vwo 5 naoorlogse literatuur lezen – met een opdracht erbij. Nu ben ik al jaren de boekenlijst bij die opdracht kwijt*. Nu heb ik net die lijst weer gevonden, dit boekje stond erop en ik had het zelf nog … More De impact van literatuur (zomerlezen 8: Mijn kleine oorlog)
De verhalenbundel Rode wijn en andere verhalen van Kader Abdolah opent met het verhaal ‘Een onbekende trekvogel’. Ik ken het verhaal al jaren, want het is een moderne klassieker in lessen verhaalanalyse. Het is kort en leerlingen ontdekken er snel thema en motieven in, misschien ook een moraal, een boodschap, zelfs als ik daar helemaal niet … More Zomerlezen 6: Kader Abdolah – Rode wijn en andere verhalen
Ik was er nooit eerder geweest, maar wat een boeiende dag was dit: de Dag van de Literatuurkritiek. Als leraar (Nederlands) zijn er aardig wat dagen en programma’s om uit te kiezen, maar deze dag had de juiste mix aan boeiende sprekers en interactie. Een kort verslagje! De Dag van de Literatuurkritiek is er voor … More Dag van de Literatuurkritiek
‘Docenten Nederlands lezen niet uitzonderlijk veel (1), laten hun keuzes bepalen door succesromans op de literaire markt (2) en hebben relatief slecht zicht op de literaire actualiteit (3).’ Dat zijn de nogal ferme en vrij negatief geïnterpreteerde conclusies van een onderzoek door Jeroen Dera naar de leesselecties van docenten die lesgeven in bovenbouw havo/vwo. Ik … More Leraren Nederlands lezen uitzonderlijk veel!
‘Wat vermodderd was, was vermodderd.’ Een prachtige zin uit Van oude mensen, de dingen die voorbijgaan. Ik las het boek van Couperus voor mijn leeslijst. Tegenwoordig wordt Couperus ook nog wel eens voor de lijst gelezen. Als ik een klas dwing en help, dan lezen 30 van de 30 leerlingen zijn werk. Als ik dat niet … More Vermodderd: hertaling Couperus
Leerlingen mogen van mij alles lezen, als het met enige uitleg onder ‘oorspronkelijk Nederlandstalige literatuur’ te vatten valt, maar zo’n uitgangspunt leidt vaak tot de boekenlijst van papa, Het gouden ei en De aanslag. Daarom proberen leraren een hoop nieuwe literatuur te promoten. De vraag is nu: zijn er ook boeken die je leerlingen níet aanraadt? … More De nazaten van nihilisten
‘Lezen van literatuur vergroot het empathisch vermogen’ kopte de Volkskrant drie jaar geleden. Als literatuurliefhebber en leraar Nederlands was ik direct geprikkeld. Natuurlijk! Een open deur! Maar nu wetenschappelijk bewezen… Wat betekent dat inzicht voor mijn lessen? Kort daarna vond ik nog meer boeiende inzichten in de ontwikkeling van ons denken. Eveline Crone legt in … More De impact van literatuur
Ik volg het debat over literatuuronderwijs met Christiaan Weijts, Alex Boogers, Marita Mathijsen en Bart Bijl. Simone van Hulst is gespreksleider. De eerste vraag luidt of de deelnemers zelf een verplichte lijst hadden – en of ze dan ook echt al die boeken lazen. Boogers en Bijl lazen samenvattingen. Mathijsen las met plezier, maar mocht … More Woordnacht 2: debat literatuuronderwijs
Als je de vorige kaart al vol had, dan heb ik nu een nieuwe bingokaart voor iedereen die literatuurgesprekken houdt met al die lieve leerlingen die echt wel hun best hebben gedaan, maar wij moeten ook wat om niet in slaap te vallen bij de 27e samenvatting van Het gouden ei (nog steeds ja, nog … More Literatuurbingo – nieuwe kaart
Ondertussen was alles wel gezegd over literatuuronderwijs (klik en lees maar na), dus we waren op school weer verder gegaan zoals we dat al deden en het is de tijd van de literatuurexamens. Leerling A zei over Het behouden huis dat het verhaal min of meer tijdloos was, het kon zich ook nu afspelen. Leerling B … More Discussie ‘de verplichte canon’, afl. 326
Maar nu laat ik even alles los wat ik eerder schreef over (literatuur)onderwijs, alle kaders en eindtermen en manifesten die er zijn en nu vertel ik jullie hoe het moet: Voor goed lees- en schrijfonderwijs moeten kinderen veel lezen en schrijven. Elke dag een uur, dus zeven uur per week. Geef ze vier uur les … More De toekomst van het schoolvak Nederlands (2)
‘Nederlands saaiste vak op school’ kopte Dagblad van het Noorden gisteren. Het is tijd voor een nieuw programma, stelt Theo Witte. Leerlingen leren vooral tekstverklaringen maken: ‘We moeten jongeren leren creatief te denken en te schrijven,’ stelt hij. Hoewel ik niet denk dat mijn lessen echt zo saai zijn, zou ik ook graag meer ruimte voor … More De toekomst van het schoolvak Nederlands (1)
De hele discussie over literatuuronderwijs (klik en lees het eerste bericht) komt neer op verwarring over wat de docent wil bereiken: leesbevordering of Bildung. Er zijn veel docenten die blij zijn als leerlingen al iets lezen, het maakt niet uit wat ze lezen. Andere docenten vinden dat leerlingen ‘echte literatuur’ moeten lezen omdat ze er … More Leesbevordering of Bildung?
Door de polemiek over literatuuronderwijs (klik en lees nog eens) raakten we op Twitter verzeild in een discussie over schrijvers op school. Zonder dat ik ook maar een moment twijfelde aan het nut van een schrijversbezoek, wilde ik wel graag kwijt dat zo’n schrijversbezoek vaak te duur is. Als een schrijver op school op bezoek komt, … More Schrijvers op school
‘Kunst waar je geen inspanning voor moet leveren, heeft geen waarde.’ Ik citeer een erkend Nederlands schrijver en ik ben het met hem eens: als leraar Nederlands wil ik leerlingen leren dat ze soms moeite moeten doen voor een goed boek. Daarover schreef ik vandaag in NRC. Als ik mijn mooiste literatuurles moest kiezen, dan … More Fuck de literaire canon?
Dit is de toplijst van boeken die in 5 havo worden gelezen:
Regelmatig laten schrijvers of columnisten weten wat ze van het onderwijs of het schoolvak Nederlands vinden. Daar gaat natuurlijk iets gruwelijk mis. Wij leraren duwen die kinderen de verkeerde boeken door de strot, die we zelf niet eens lezen, dat idee. Volgens Herman Koch hebben we ook al geen persoonlijkheid. Als makke schaapjes laten we … More Keuzevak: literatuur
Dit jaar lees ik met 4 havo Het behouden huis van Willem Frederik Hermans. Ik vind het een geweldig boek en ik heb nu een opdrachtenset gemaakt met info over Hermans, maar ook over Reve en Mulisch en met verwerkingsopdrachten bij de novelle. Het bestand hieronder is nog een concept en verbeteringen/suggesties zijn meer dan … More Het behouden huis (Hermans)
‘Door het lezen van romans en poëzie kunnen mensen zich beter inleven in anderen.’ Dat stond vandaag in de Volkskrant. Mensen worden empathisch van Tsjechov! – in ieder geval tijdelijk. Boekennerds zijn geen sociopaten! Grappig – ik had vorige week een andere theorie bedacht: Mijn stelling is dus: veel mensen lezen zo graag waargebeurde verhalen … More Waargebeurd 2
‘Ik hou van boeken die waargebeurd zijn.’ Een van de eerste opdrachten die ik 4 havo geef, is het schrijven van een leesbiografie. De uitspraak hierboven kom ik bij bijna de helft van de leerlingen tegen, al dan niet in combinatie met: ‘Ik hou niet echt van lezen.’ Zo leest een zestienjarige – maar zo … More Waargebeurd
Mijn toppers: Schrijffoutje 1: homeseksualiteit Schrijffoutje 2: hoeroglyfen Schrijffoutje 3: ecocentrisme Open vragen literatuur… wat zullen we nu eens invullen? Voor een 19e-eeuwse literaire stroming: het improvisisme – de leerling rekende zichzelf waarschijnlijk ook tot deze stroming. De eerste Nederlandse roman blijkt ineens van een heel ander karakter: Rosa Beukhart. Bekende dichter van de Tachtigers: … More Nakijklol
Ik hang een briefje op de deur: STILTE, EXAMEN. Eén voor één komen ze binnen. Afstrepen maar. Voor alle literatuurdocenten van Nederland: kijk eens of je ook zulke mooie quotes vangt in de literatuurbingo. Wie een volle kaart heeft, krijgt Het diner van Herman Koch. Daar kun je leerlingen mee slaan als ze een vraag … More Literatuurbingo
Eerder dit jaar zei ik al: De donkere kamer van Damocles hoeft geen verplicht boek voor havisten te zijn. (Aleid Truijens vond van wel.) Nu hebben mijn havoleerlingen hun literatuurdossiers ingeleverd. Wat leest de gemiddelde havist dan wel? Topboeken: Tim Krabbé, Het gouden ei. Herman Koch, Het diner. Karel Glastra van Loon, De passievrucht. Annejet … More De literatuurlijst
Mijn 5havo-klas leest een paar boeken op thema. In kleine groepjes moeten ze drie boeken lezen en bespreken. ‘Oké, we hebben drie boeken met hetzelfde thema. We willen Turks Fruit, Het gym en Mama Tandoori lezen.’ ‘En wat is het thema dan?’ vraag ik. ‘De multiculturele … iemand van een andere cultuur in de Nederlandse … More Turks fruit
Ik had het nog best wel harder kunnen zeggen: nee, De donkere kamer van Damocles is geen boek voor de gemiddelde havist en Max Havelaar is dat niet voor de gemiddelde vwo’er en naar dat niveau hoef je ze niet allemaal op te trekken. Met natuur- en scheikunde kun je stoppen als het niveau je … More De verplichte canon
Vanavond het vervolg op mijn blog over literatuuronderwijs (‘volgens mij gaat het best goed’) in Met het oog op morgen. In gesprek met Aleid Truijens, die vóór een nieuwe literaire canon is omdat niemand nog voor zijn lol boeken leest. Tussen 23.00 en 0.00 op radio 1. Hoe zorg je voor een goede basis aan literaire … More Met het oog op morgen
Aleid Truijens vraagt zich vandaag in de Volkskrant af waarom literatuur een buitenissige hobby is geworden. Dat denkt zij namelijk omdat haar kinderen van 21 en 25 zelden vrijwillig een boek lezen. Je kunt je afvragen 1. of daarmee voor een hele generatie bewezen is dat literatuur een buitenissige hobby is en 2. of literatuur … More Literatuur is buitenissig
Michelle van Dijk 